دبیر کل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی بر لزوم توجه و نهادینه سازی فقه اجتماع در حوزه و تسری آن در لایه های مختلف جامعه تاکید کرد.

آیت الله اراکی:

 اگر فقه اجتماعی اجرا نشود خروجی درستی از فعالیت های فرهنگی واقتصادی نخواهیم داشت/ نظام بانکی ما اشتباه است

حوزه/ دبیر کل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی بر لزوم توجه و نهادینه سازی فقه اجتماع در حوزه و تسری آن در لایه های مختلف جامعه تاکید کرد.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری «حوزه» آیت الله  محسن اراکی  یکشنبه شب در مراسم آغاز به کار پژوهشگاه فقه نظام در قم گفت: مساله فقه نظام، مهمترین مساله ای است که باید مورد بحث و توجه قرار گیرد؛ این فقه از فقه فرد مهمتر است؛ فقه فردی مقدمه فقه نظام است.

وی افزود: اساس مباحث مربوط به فلسفه فقه نظام آن است که مکلف به تکالیف الهی آیا فرد است یا مکلفی به نام جامعه نیز وجود دارد و تکالیفی بر عهده دارد؟ از مجموع آیات کریمه قرآنی و روایات معصومین(ع) چنین استفاده می کنیم که تکلیف فرد مقدمه انجام تکلیفی است که به صورت جامعه متوجه می شود.

دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی بیان کرد:  قرآن کریم بیان می کند وحدت جامعه بشری جز در سایه دین خدا تحقق پذیر نیست؛ محال است که جامعه بشر بدون زیرسایه دین خدا قرار گرفتن یکپارچه شود.

آیت الله اراکی تصریح کرد: جامعه بشری با دین، واحد می شوند؛ این واحد تکلیفی دارد که باید خود این واحد تکلیف خود را به جای آورد؛ بخشی از فقه اجتماعی مساله امر به معروف و نهی از منکر است؛ این مساله هنوز مورد بررسی اساسی فقهی قرار نگرفته است، زیرا مباحث بسیاری در امر به معروف و نهی از منکر است که باید بازشکافی شود؛ وقتی با بعد اجتماعی به این عنصر نگاه کنیم بسیاری از تعاملات را تحت تاثیر قرار می‎دهد.

وی گفت: این مسایل باید در پژوهشگاه فقه نظام و پژوهشگاهی نظیر این مرکز مورد مداقه قرار بگیرد؛ جامعه الهی و ایمانی قطعا جامعه واحدی با نفس واحد است؛ در ابتدا مسلمانان یک وحدت اعتباری پیدا می کنند که به اعلام شهادتین این وحدت شکل می گیرد؛ با همین اطاعت ازفرمان یک رهبر الهی جامعه واحد شکل می گیرد، زیرا همه جامعه با امر یک رهبر حرکت می کنند؛ این وحدت دارای دو مرحله اعتباری(با اعلام) و وحدت حقیقی(با اطاعت عملی) است.

وی افزود: کسانی که در عمل اطاعت نمی کنند جزو پیکره جامعه ایمانی به شمار نمی آیند؛ پس از این وحدت حقیقی جامعه به جامعه ای مبدل می شود که یک پدر و مادر دارد؛ این مبحث تنها مرتبط به جوامع اسلامی نیست، بلکه هرجامعه ای را می تواند شامل شود.

دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی بیان کرد: امامت، وحدت آفرین است، زیرا تا ماموم تابع امام نشود این امامت تحقق حقیقی پیدا نمی کند؛ از جامعه ایمانی واحد «شیعتنا منا و سلمان منا» شکل می گیرد؛ تبعیت از امام شکل واجد اجتماعی ایجاد می کند.

آیت الله اراکی تصریح کرد: یکی از اوصاف قرآنی پیامبر(ص)، این است که ایشان قائم به عدل هستند؛ آمر به عدل کسی است به سوی صراط مستقیم هدایت می کند؛ آمر به عدل یک آمر معمولی نیست، بلکه فرمان عدل به دستان پیامبر است؛ در سوره شورا نیز از ابتدا به همین مساله پرداخته می شود؛ در هر جامعه یک آمر و یک مطیع امر وجود دارد؛ در بخش نقش مردم در حکومت اسلامی نقش هویتی و..نیست؛ مردم به حکومت مشروعیت نمی بخشند، بلکه  مردم نقش فاعلی دارند.

وی گفت: مادامی که دو نفر در روی کره زمین وجود داشته باشند، یکی از آنها امام است، یعنی جامعه الهی با دو نفر نیز شکل می گیرد؛امامت همیشه با بیت همراه بوده است؛ به همین خاطر است که در قرآن کریم نیز به این مساله در خصوص حضرت ابراهیم(ع) اشاره شده است؛ دلیل بیت الامامه آن است که امام باید جامعه امامتی ایجاد کند.

وی افزود: آیه تطهیر تنها یک خبر نیست، بلکه مقدمه شکل گیری جامعه الهی از همین بیت مطهر است؛ در منابع بیان شده، مساجد بیت الامام است؛ حکم طهارت و احکام مسجدیت در درجه حکم بیت الامام است و چون مساجد بیت الامام هستند این حکم را  پذیرفتند؛ شخصیت انسان مطیع الامام نظیر شخصیت امام خواهد شد و به همین دلیل است که در قیامت همه مومنین محمد(ص) یا علی(ع) خواهد بود و هر انسانی با حقیقت و امام خود محشور می شود.

دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی بیان کرد: اینکه جامعه مکلف به اقامه قسط و عدل است باید در فقه نظام به آن پرداخته شده است؛ عدل اقتصادی تنها در امور خاص چون حلال خواری و..نیست، بلکه در روایات ما بیان شده است که اگر مردم به ولایت الهی تمکین نکرد، هیچ کدام از اعمال آنها محاسبه نخواهد شد؛ بسیاری از مردم نیمه شب در مراسم شب قدر شرکت می کنند و کیلومترها پیاده به سمت کربلا می روند، یعنی مومن هستند؛ هیچ جا در کره زمین مردمی به این لحاظ ایمان و اعتقاد نداریم، ولی وقتی وارد بازار می شویم، حس می کنیم که این بازار، بازاری نیست که خدا از ما خواسته است.

نظام بانکی باید بر اساس ایجاد عدل حرکت کند

آیت الله اراکی تصریح کرد: در همین راستا باید به این مسله نیز توجه کرد که بانک های ما نیز چنین است؛ نظام بانکی نظامی است که باید بر اساس ایجاد عدل حرکت کند؛ اگر معاملات نظام بانکی را به فقه مشروع کنیم آنچه محصول این بانک می شود باید عدل باشد، اما آیا واقعا آنچه برآمد سیستم بانکی است عدل است یا خیر؟ امروزه کسانی که می خواهند 1000 میلیارد وام بگیرند دست آنها به همه جا می رسدَ؛ ولی وقتی یک جوان برای ساختن زندگی خود نیازمند 50 میلیون پول است محال است که بتواند چنین وامی را به سادگی دریافت کند؛ این تبعیضات محصول این سیستم است؛ کسی نمی گوید که آتها خیانت می کنند، بلکه این مساله نشان می دهد که نظام بانکی ما اشتباه است.

وی گفت: هر جامعه ای ثروت محدودی دارد و همه جامعه در آن ثروت شریک هستند که این بحث از مهمترین مباحث فقه اجتماعی است؛ حق فقرا در اموال اغنیا در نظر گرفته شده است؛ در روایات ما بیان شده است که اگر این حق داده می شد کسی فقیر نمی ماند؛ توزیع ثروت نباید به شکلی باشد که اکثریت مردم از کمترین بهره ای برخوردار نباشند ولی عده ای در ثروت غرق باشند.

وی افزود: باید نظام اقتصادی شکل بگیرد که اصول اصلی فقه اجتماعی در آن رعایت شود؛ در عرصه فرهنگ نهادهای مختلفی فعالیت دارند، ولی خروجی آنها از جمله صداوسیما در جامعه آن چیزی نیست که هدف این نهادها باشد؛ بسیاری از لباس هایی که جوانان بر تن دارند بر خلاف نص روایات بزرگان دین هستند؛ عیب کار در تدین شخصی افراد نیست، بلکه مشکل از این است که خروجی لازم ایجاد نشده است؛ برخی از کارهایی که انجام می شود به فرهنگ عمومی مردم مبدل شده است.

در فقه اجتماعی نهادینه سازی نکردیم

دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی بیان کرد: در فقه فردی موفق بوده ایم، ولی مشکل آن است که در فقه اجتماعی نتوانستیم نهادینه سازی کنیم اگر صداوسیما فقه فرهنگ داشته باشد این اوامر نیز در جامعه شکل می گیرد؛ مباحثی چون داماد سرخانه در تلوزیون ما به حدی مورد تمسخر واقع شد که بسیاری از دختران و پسران حاضر نشدند در خانه پدر و مادر زندگی مشترک خود را آغاز کنند و همین مشکلات بی خانگی باعث طلاق و مشکلات بسیاری برای آنها شد.

آیت الله اراکی تصریح کرد: اولین مسئول در نشر فرهنگ بد، صداوسیما است نه به شکل متعمدانه بلکه به شکل جاهلانه و دلیل آن نیز عدم وجود فقه فرهنگ است؛ مسایلی چون ترویج بی غیرتی و عادی سازی روابط زن و مرد در عرصه های مختلف اجتماعی کل جامعه را متضرر می کند؛ شاید از نظر فقه فردی بسیاری از روابط مشکلی نداشته باشد، ولی کلیت آن ایجاد یک روابط غیر صحیح اجتماعی است.

اسلام با تمدن امروز غربی ضدیت و تضاد کامل دارد

وی گفت: حیا، اساس فقه تربیتی در فقه نظام است که اگر این اصل رعایت شود بسیاری از عناصر روابط فردی را نیز تحت شعاع قرار می دهد؛ در غرب سعی بر آن است که پرده حیا از کودکی از پیش روی کودکان برداشته شود؛ اسلام با تمدن امروز غربی ضدیت و تضاد کامل دارد؛ تمدن غربی تمدن معکوس و وارونه است.

وی افزود: در زمانی که چنین فرصتی مهیا شده  و آرزوی مومنین در طول تاریخ عملی شده است و چنین نظامی با چنین رهبری تشکیل یافته، باید از این ظرفیت ها استفاده کنیم و فقه اجتماعی و نظام را به مرحله عمل در بیاوریم؛ نظام اسلامی با رهبری ولی فقیه در واقع زمینه ساز ظهور امام زمان(عج) است ؛تدوین فقه نظام یکی از لوازم ظهور حضرت است؛ زیرا در آن زمان نیز نیازمند فقه نظام و فقه اجتماعی هستیم.

دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی بیان کرد: فقه نظام، در عرصه اقتصاد و فرهنگ و تربیت و سیاست و حقوق تکالیفی دارد که باید آنها را استخراج کرد که برخی ازاین تکالیف به صراحت و کنایه و مطالعه سیره قابل استحصال است.

به اشتراک بگذارید

برچسب ها

فایل های مرتبط